Η αναπαράσταση της αναπηρίας στη σύγχρονη λογοτεχνία για παιδιά

Σύμφωνα με τη θεωρία της συμβολικής αλληλεπίδρασης οι ορισμοί και τα νοήματα είναι μέρη μιας δυναμικής διαδικασίας παραγωγής και όχι μια αντικειμενικά αμετάβλητη πληροφορία. Στο πλαίσιο αυτό η αναπηρία ως αλληλεπιδραστική δεν
συμβολίζει μία a priori κατάσταση, αλλά, είναι μεταβαλλόμενη όσο αλλάζει ο τρόπος σκέψης μας γι’ αυτήν. Ο τρόπος που μετασχηματίζεται σε «κοινωνική κατασκευή είναι πολύτροπος. Μία από τις μορφές απεικόνισης είναι η λογοτεχνία. Το σύγχρονο παραμύθι ως είδος λογοτεχνικού κειμένου μπορεί να αποτελέσει ένα «κοινωνικό αντικείμενο αναφοράς» -αντί του παραδοσιακού «κατόπτρου» της εικόνας της πραγματικότητας- με την έννοια ότι λαμβάνει υπόψη του το ενεργό ενδιαφέρον του συγγραφέα να κατανοήσει την κοινωνία του. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η διερεύνηση των αναπαραστάσεων της αναπηρίας ανηλίκων και ενηλίκων στο σύγχρονο βιβλίο για παιδιά (5-12 ετών) στην Ελλάδα. Για τους σκοπούς της εργασίας μας αναλύθηκαν είκοσι δύο βιβλία για παιδιά, μέσω του συνδυασμού της Κριτικής Ανάλυσης Λόγου (Fairclough) και της Ποιοτικής Ανάλυσης Περιεχομένου (Marying).
Όλη η εργασία υιοθετεί τις αρχές της Ποιοτικής Έρευνας και το Ερμηνευτικό Παράδειγμα. Στα ευρήματα της ανάλυσής μας περιλαμβάνονται οι τρόποι με τους οποίους αναπαρίσταται η αναπηρία μέσα από ποιοτικά χαρακτηριστικά (είδη
αναπηρίας, στερεότυπα, σχέσεις αλληλεπίδρασης, κοινωνική πολιτική). Στα συμπεράσματά μας καταλήγουμε ότι η σύγχρονη λογοτεχνική αφήγηση ενστερνίζεται τη θεωρία του κοινωνικού μοντέλου περί αναπηρίας, κατά το οποίο (η
αναπηρία) αποτελεί μια πολιτισμική κατασκευή στην οποία η κυρίαρχη κουλτούρα φυσικοποιεί το δικό της σύστημα αξιών δημιουργώντας συνεπώς συνθήκες απομόνωσης και στιγματισμού.