«MedWeight Cyprus»: Ανάδειξη των παραγόντων που σχετίζονται με την διατήρηση απώλειας βάρους

I.Εισαγωγή: Η διατήρηση της απώλειας βάρους έχει αποτελέσει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις στις προσπάθειες διαχείρισης της παχυσαρκίας. Στις προσπάθειες αυτές εντάσσεται και η δημιουργία καινοτόμων στρατηγικών όπως η δημιουργία μητρώων ατόμων με επιτυχή μακροπρόθεσμη απώλεια βάρους.
II. Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η μελέτη των παραγόντων που σχετίζονται με την επιτυχή μακροχρόνια διατήρηση της απώλειας βάρους, αναζητώντας διαφορές ως προς τα χαρακτηριστικά και τις συμπεριφορές του τρόπου ζωής μεταξύ ατόμων που έχασαν βάρος στο παρελθόν και διατηρούν σημαντικό μέρος της απώλειας και ατόμων που έχασαν βάρος αλλά δεν κατάφεραν να διατηρήσουν την απώλεια βάρους σε δείγμα του κυπριακού πληθυσμού.
III. Μεθοδολογία: Η παρούσα συγχρονική μελέτη υπό την ονομασία «MedWeight (Cyprus)» πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο και αποτελεί μέρος της μελέτης MedWeight (Ελλάδα). Οι συμμετέχοντες ήταν Κύπριοι (Ν=232), άνδρες και γυναίκες ενήλικες, οι οποίοι ανέφεραν ότι υπήρξαν τουλάχιστον υπέρβαροι (Υπέρβαροι: ΔΜΣ=25-30 kg/m² και παχύσαρκοι: ΔΜΣ>30kg/m²) και βίωσαν σκόπιμη απώλεια βάρους ≥10% από το μέγιστο σωματικό βάρος που είχαν ποτέ στη ζωή τους, τουλάχιστον 1 έτος πριν τη συμμετοχή τους στη μελέτη. Διατηρούντες ορίστηκαν αυτοί που διατηρούσαν απώλεια ≥10% επί του αρχικού βάρους για ≥1 έτος και επανακτήσαντες αυτοί που παρουσίασαν επανάκτηση του βάρους και το παρόν σωματικό βάρος είχει φτάσει σε ποσοστό ≥95% του αρχικού βάρους. Μέσω ιστότοπου συμπληρώθηκαν ερωτηματολόγια σχετικά με τα δημογραφικά χαρακτηριστικά, το ιατρικό ιστορικό, το ιστορικό βάρους/απώλεια βάρους, τη διατροφική συμπεριφορά, τη σωματική δραστηριότητα, τον ύπνο, την κοινωνική υποστήριξη και την προσωπικότητα. Η διατροφική αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε μέσω τηλεφωνικών ανακλήσεων 24ώρου. Τέλος, πραγματοποιήθηκε η αξιολόγηση των συμπεριφορών σχετιζόμενων με το βάρος με τη δημιουργία ενός ανάλογου δείκτη αξιολόγησης των συμπεριφορών αυτών.
IV. Αποτελέσματα: Οι διατηρούντες παρουσίαζαν μικρότερο βάρος και ΔΜΣ σε σχέση με τους επανακτήσαντες. Η μικρότερη ηλικία αναδείχθηκε επίσης ως ένα σημαντικός παράγοντας που σχετίζεται θετικά με τη διατήρηση κυρίως ανάμεσα στις γυναίκες. Επίσης οι διατηρούντες είχαν αναφέρει μεγαλύτερη αρχική απώλεια βάρους και περισσότερα έτη μόρφωσης/εκπαίδευσης σε σχέση με την άλλη ομάδα. Αναφορικά με τη σωματική δραστηριότητα, οι γυναίκες που διατηρούσαν σημαντική απώλεια βάρους ανέφεραν ότι ασκούνταν περισσότερο σε έντονη άσκηση σε σχέση με τις επανακτήσασες, ενώ στους άνδρες διατηρούντες η σωματική δραστηριότητα ήταν μεγαλύτερη στην έντονη και στη μέτριας έντασης άσκηση σε σχέση με την ομάδα των επανακτήσαντων. Σημαντικά ευρήματα προέκυψαν και όσον αφορά την παράμετρο «προσωπικότητα» με τους άνδρες διατηρούντες να παρουσιάζονται πιο φιλικοί και λιγότερο παρορμητικοί ενώ παράλληλα ανέφεραν μεγαλύτερη κοινωνική υποστήριξη από οικογένεια και φίλους σε θέματα διατροφής και άσκησης. Επιπλέον, αρκετές διατροφικές συμπεριφορές που πιθανόν να σχετίζονται με τη διατήρηση της απώλειας βάρους αναδείχθηκαν. Συγκεκριμένα παρατηρήθηκε μεγαλύτερη πρωτεινική πρόσληψη, μεγαλύτερος αριθμός συνολικών γευμάτων και κυρίως γευμάτων, και μεγαλύτερη συχνότητα κατανάλωσης σπιτικού φαγητού στους διατηούντες σε σχέση με τους επανακτήσαντές.
V. Συμπεράσματα: Tα συμπεράσματα που προκύπτουν για πρώτη φορά από τα ευρήματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής αναφορικά με τις διαφορές ανάμεσα στους διατηρούντες και τους επανακτήσαντες Κύπριους διευρύνουν τις γνώσεις μας σχετικά με τις συμπεριφορές υγείας που σχετίζονται με τη διατήρηση του απωλεσθέντος σωματικού βάρους, αλλά απαιτούνται προοπτικές μελέτες για την επιβεβαίωσή τους. Οι παράγοντες που αναδεικνύονται ως καθοριστικοί στη διατήρηση του βάρους μετά από την σημαντική απώλεια είναι η παρουσία μεγαλύτερου μέγιστου βάρους και ΔΜΣ στην ενήλικη ζωή, μεγαλύτερη αρχική απώλεια βάρους, υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, υιοθέτηση συγκεκριμένων διατροφικών συμπεριφορών όπως αυξημένη συχνότητα παρακολούθησης του βάρους, συχνότητα ζύγισης και μεγαλύτερη πεποίθηση ότι η ζύγιση έχει θετική επίδραση στο βάρος. Επίσης, η προσκόλληση σε ορισμένες συμπεριφορές όπως ο αυξημένος αριθμός συνολικών γευμάτων και κυρίως γευμάτων ημερησίως και η αυξημένη συχνότητα κατανάλωσης σπιτικού φαγητού και υψηλότερα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας αναδεικνύονται ως καθοριστικοί παράγοντες διατήρησης της απώλειας βάρους. Τέλος ορισμένα χαρακτηριστικά των ατόμων που φαίνεται ότι σχετίζονται με τη διατήρηση αποτελούν η μεγαλύτερη φιλικότητα και αντίθετα τα χαμηλά επίπεδα παρορμητικότητας.
VI. Λέξεις ευρετηριασμού: διατήρηση απώλειας βάρους, διατηρούντες, επανακτήσαντες, παχυσαρκία, διατροφική συμπεριφορά, διατροφικά πρότυπα.