Education Sciences (PhD) / Επιστήμες της Αγωγής (PhD)

Ο κύριος σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο μπορούν να υποστηριχθούν οι υποψήφιες νηπιαγωγοί – φοιτήτριες, στη μετάβαση από το ρόλο τους ως μανθάνουσες, στο ρόλο τους ως εκπαιδευτικοί, στο γνωστικό αντικείμενο των μαθηματικών, ενισχύοντας τον αναστοχασμό τους. Η διερεύνηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών Πρώτης Αγωγής και Εκπαίδευσης (για υποψήφιες νηπιαγωγούς), του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου και πιο συγκεκριμένα στο πλαίσιο του προγράμματος της Σχολικής Εμπειρίας. Στο πρόγραμμα σπουδών, εντοπίστηκε δυσκολία ως προς τη μεταφορά των θεωρητικών πλαισίων και των βιωματικών εμπειριών που αποκτούν οι φοιτήτριες στο πλαίσιο των μαθημάτων που παρακολουθούν στο Πανεπιστήμιο, στην πράξη, όταν στο πλαίσιο της σχολικής εμπειρίας κληθούν να σχεδιάσουν και να εφαρμόσουν δραστηριότητες σε παιδιά μέσα σε πραγματικά περιβάλλοντα μάθησης. Για την ακρίβεια, συγκρίνοντας μεταξύ (i) του θεωρητικού υποβάθρου που «αποκτούν» και των «κονστρουκτιβιστικών» προσεγγίσεων που βιώνουν στο Πανεπιστήμιο και (ii) των άμεσων εμπειριών που αποκτούν μέσα από τις επισκέψεις τους σε πραγματικά περιβάλλοντα μάθησης παρακολουθώντας εν ενεργεία νηπιαγωγούς, φαίνεται να υπερισχύει το δεύτερο. Ως αποτέλεσμα, όταν στο πλαίσιο της Σχολικής Εμπειρίας, έρθει η στιγμή να εφαρμόσουν οι ίδιες δραστηριότητες, «αναπαραγάγουν» πρακτικές και προσεγγίσεις που είδαν να γίνονται μέσα στο περιβάλλον του σχολείου, «ακυρώνοντας» έτσι όσα τους προσφέρονται από το Πρόγραμμα Σπουδών. Με στόχο τη γεφύρωση αυτού του κενού και με βάση την έμφαση που δίνεται στη βιβλιογραφία στον αναστοχασμό, ως αναπόσπαστο μέρος της εκπαίδευσης των μελλοντικών εκπαιδευτικών, σχεδιάστηκε και εφαρμόστηκε ένα πρόγραμμα παρέμβασης, κατά τη διάρκεια του Προγράμματος της Σχολικής Εμπειρίας. Σε αυτό το πρόγραμμα διερευνήθηκε η υφή της μάθησης και οι θεματικές που προέκυψαν στους αναστοχασμούς μιας ομάδας επτά (7) υποψήφιων νηπιαγωγών – φοιτητριών, σε σχέση με την προσέγγιση της διδασκαλίας των μαθηματικών στο νηπιαγωγείο. Η παρέμβαση χωρίστηκε σε τρεις (3) φάσεις και αφορούσε τη βιωματική εμπειρία μιας μαθηματικής δραστηριότητας ειδικά σχεδιασμένη για ενήλικες, βασισμένη σε «κονστρουκτιβιστικές» προσεγγίσεις μάθησης (Α Φάση), την ανάλυση και διαφοροποίηση της ίδιας δραστηριότητας με σκοπό να μπορεί να εφαρμοστεί με παιδιά (Β Φάση) και τέλος την εφαρμογή της εν λόγω δραστηριότητας με παιδιά ηλικίας 4-6 χρόνων σε πραγματικά περιβάλλοντα μάθησης (Γ Φάση). Μεθοδολογικά, υιοθετήθηκε μια ερμηνευτική προσέγγιση στη μελέτη των εμπειριών της ομάδας των επτά (7) υποψήφιων νηπιαγωγών – φοιτητριών και βασίστηκε στις εμπειρίες αυτές για να αναπτύξουν τον αναστοχασμό τους. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι αναστοχασμοί των υποψήφιων νηπιαγωγών – φοιτητριών κατά τη διάρκεια όλων των φάσεων του παρεμβατικού προγράμματος, ii) οι οπτικογραφήσεις των συναντήσεων στη Β και Γ φάση του παρεμβατικού προγράμματος και iii) ημι-δομημένες συνεντεύξεις που διενεργήθηκαν μετά την ολοκλήρωση του παρεμβατικού προγράμματος. Τα αποτελέσματα ανέδειξαν σημαντικά στοιχεία για την εκπαίδευση των υποψήφιων νηπιαγωγών - φοιτητριών σε ένα προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Αναλυτικότερα, φαίνεται ότι η στοχευμένη παρέμβαση υποστήριξε τον αναστοχασμό των υποψήφιων νηπιαγωγών – φοιτητριών. Παράλληλα, υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που αναδεικνύουν τη μετατόπιση των πεποιθήσεων τους ως προς το τι σημαίνει «κάνω» μαθηματικά.