Psychology: Clinical (M.Sc.) / Ψυχολογία: Κλινική (M.Sc)

Η εξέταση της σχέσης ανάμεσα στην τελειομανία και τα ψυχολογικά συμπτώματα καταλαμβάνει ένα αξιοσημείωτο κομμάτι της διεθνούς βιβλιογραφίας. Παρόλα αυτά, δεν έχει μελετηθεί ο πιθανός μεσολαβητικός ρόλος των διαδικασιών της Ψυχολογικής Ευελιξίας (ΨΕ) και Ακαμψίας (ΨΑ) για τη διαμόρφωση της παραπάνω σχέσης στον γενικό πληθυσμό. Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η εξέταση αυτών των σχέσεων στον ενήλικο ελληνικό και κυπριακό πληθυσμό. Στην ηλεκτρονική έρευνα συμμετείχαν 745 άτομα (514 γυναίκες και 223 άνδρες), ενώ επιδιώχθηκε και η αντιπροσώπευση διαφορετικών κατηγοριών συμμετεχόντων, με τις επικρατέστερες να είναι αυτές του φοιτητή (174 άτομα) και του εργαζομένου (457 άτομα). Οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα ερωτηματολόγιο δημογραφικών στοιχείων, το ερωτηματολόγιο τελειομανίας Almost Perfect Scale, το Πολυδιάστατο Ερωτηματολόγιο Ψυχολογικής Ευελιξίας και την Κλίμακα Κατάθλιψης, Άγχους, Στρες. Τα αποτελέσματα των στατιστικών αναλύσεων ανέδειξαν την ύπαρξη περισσότερων ψυχολογικών συμπτωμάτων στους μη προσαρμοστικούς τελειομανείς, οι οποίοι εμφάνισαν και τα χαμηλότερα επίπεδα ΨΕ και τα υψηλότερα ΨΑ, σε σχέση με τους προσαρμοστικούς και μη τελειομανείς. Οι νεαροί ενήλικες και φοιτητές φάνηκε ότι δέχονται τη μεγαλύτερη επίδραση της μη προσαρμοστικής τελειομανίας στην ψυχική τους υγεία. Υποστηρίχθηκε, επίσης, ο διαμεσολαβητικός ρόλος των επιμέρους διαστάσεων ΨΕ και ΨΑ. Ειδικότερα, η ψυχολογικά ευέλικτη στάση των προσαρμοστικών και μη τελειομανών φάνηκε να μεσολαβεί στην εκδήλωση λιγότερων ψυχολογικών συμπτωμάτων, σε αντίθεση με την μεγαλύτερη ψυχολογική ακαμψία των μη προσαρμοστικών τελειομανών. Τα ερευνητικά ευρήματα υποστηρίζουν την εφαρμογή παρεμβάσεων βασισμένων στην ενίσχυση της ΨΕ και τη μείωση της ΨΑ, όπως της Θεραπείας Αποδοχής και Δέσμευσης (ΘΑΔ).

Η παρούσα έρευνα αφορά τον παράγοντα της αυτοεκτίμησης και τα διάφορα προβλήματα (συναισθηματικά, συμπεριφορικά, υπερκινητικότητας, προβλήματα με συνομηλίκους) που εμφανίζονται στους μαθητές/ μαθήτριες κατά την περίοδο της εφηβείας. Ο βασικός σκοπός της έρευνας, είναι η μελέτη της σχέσης μεταξύ των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι/ έφηβες με το επίπεδο της αυτοεκτίμησής τους, λαμβάνοντας υπόψη και τον παράγοντα του φύλου. Στην έρευνα συμμετείχαν 296 μαθητές/ μαθήτριες ηλικίας 11 – 17 ετών, οι οποίοι συμπλήρωσαν το Ερωτηματολόγιο Δυνατοτήτων και Δυσκολιών (SDQ) (Goodman, 1997) και την Κλίμακα αυτοεκτίμησης Rosenberg (RSE) (Rosenberg, 1965). Το σημαντικότερο αποτέλεσμα της έρευνας αφορά την αρνητική συσχέτιση μεταξύ των συναισθηματικών προβλημάτων, προβλημάτων υπερκινητικότητας και προβλημάτων στις σχέσεις με συνομηλίκους στην εφηβεία με το επίπεδο αυτοεκτίμησης, αλλά και το ότι δεν βρέθηκε κάποια σχέση μεταξύ της αυτοεκτίμησης και των συμπεριφορικών προβλημάτων. Η σχέση μεταξύ αυτών των μεταβλητών υποδηλώνει ότι όσο περισσότερα προβλήματα άγχους, ανησυχίας, υπερκινητικότητας, απόρριψης και πίεσης από συνομήλικους παρουσιάζουν οι μαθητές/ μαθήτριες, τόσο χαμηλότερη θα είναι η πεποίθηση τους ότι αξίζουν ως άτομα όσο και οι άλλοι. Παράλληλα, βρέθηκε τα κορίτσια να παρουσιάζουν υψηλότερα προβλήματα εσωτερίκευσης (προβλήματα στις σχέσεις με συνομηλίκους / συναισθηματικά προβλήματα), ενώ τα αγόρια υψηλότερα προβλήματα εξωτερίκευσης (προβλήματα συμπεριφοράς / υπερκινητικότητας). Τέλος, τα αγόρια παρουσιάζουν συνολικά μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση από τα κορίτσια. Οι εφαρμογές των εν λόγω ευρημάτων μπορούν να οδηγήσουν στη δημιουργία καινοτόμων δραστηριοτήτων στην πρόληψη και υλοποίηση νέων θεραπευτικών παρεμβάσεων, ενώ ερευνητικά παραχωρείται το έναυσμα για περαιτέρω μελέτη των προαναφερόμενων μεταβλητών σε κλινικό δείγμα. 

Η παρούσα ερευνά έχει ως στόχο να μελετήσει κατά ποσό η ψυχική ανθεκτικότητα μπορεί να επηρεάσει το άγχος και την κατάθλιψη, καθώς και το πως επιδρούν ορισμένα δημογραφικά χαρακτηριστικά (Φύλο, επαγγελματική κατάσταση, εκπαιδευτική βαθμίδα και οικογενειακή κατάσταση) στην ψυχική ανθεκτικότητα. Επιπλέον, εξετάζεται ο διαμεσολαβητικός ρόλος της ποιότητας ζωής στην σχέση της ψυχικής ανθεκτικότητας, του άγχους και της κατάθλιψης. Το δείγμα αποτελούταν από 439 ελληνόφωνες νεαρούς ενήλικες ηλικίας 18 με 30 χρονών. Για τις ανάγκες της ερευνάς χρησιμοποιήθηκε η Κλίμακα Ανθεκτικότητας Connor Davidson, το Ερωτηματολόγιο Ποιότητας ζωής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας WHOQOL-BREF (σύντομη μορφή) και το ελληνικό ερωτηματολόγιο μέτρησης της κατάθλιψης, του άγχους και του στρες 21 ερωτήσεων. Ενώ συμπεριλήφθηκαν ορισμένα δημογραφικά στοιχεία, oπως είναι το φύλο, η οικογενειακή κατάσταση, η εκπαιδευτική βαθμίδα και η επαγγελματική κατάσταση. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η ψυχική ανθεκτικότητά σχετίζεται με το άγχος και την κατάθλιψη. Το φύλο και η οικογενειακή κατάσταση συνδέονται με την ψυχική ανθεκτικότητα. Οι γυναίκες και τα άτομα που έχουν χάσει τον σύντροφο τους έχουν περισσότερη ψυχική ανθεκτικότητα σε σύγκριση με τους ελευθέρους και εκείνους που έχουν συντρόφους, Δεν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κατηγοριών της επαγγελματικής κατάστασης και της εκπαιδευτικής βαθμίδας στα επίπεδα ψυχικής ανθεκτικότητας. Η ποιότητα ζωής μπορεί να έχει διαμεσολαβητικό ρολό στην σχέση μεταξύ της ψυχικής ανθεκτικότητας και της κατάθλιψης, κάτι το οποίο δεν συμβαίνει στην περίπτωση του άγχους. Συμπερασματικά, τα παραπάνω αποτελέσματα μπορούν να χρησιμοποιηθούν τόσο στην κλινική πρακτική, όσο και στην ερευνά.

Η παρούσα έρευνα αφορά την εκδήλωση αντικοινωνικών συμπεριφορών (ναρκισσισμός, παρορμητικότητα, χαρακτηριστικά σκληρότητας) και την υπάρχουσα συναισθηματική νοημοσύνη (ευημερία, αυτοέλεγχο, συναισθηματικότητα, κοινωνικότητα). Βασικός στόχος της είναι η μελέτη της σχέσης μεταξύ της Αντικοινωνικής Συμπεριφοράς (ΑΣ) και της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (ΣΝ). Το δείγμα αφορά 1260 ελληνόφωνους νεαρούς ενήλικες 18-35 ετών, οι οποίοι συμπλήρωσαν το εργαλείο Antisocial Process Screening Device- Youth Version (Frick & Hare 2001) και το Trait Emotional Intelligence Questionnaire–Short Form (Petrides & Furnham, 2001). Τα σημαντικότερα αποτελέσματα της έρευνας αφορούν την αρνητική συσχέτιση μεταξύ ΑΣ και ΣΝ που διαπιστώθηκε, όπως επίσης την αρνητική στατιστικά σημαντική σχέση που βρέθηκε μεταξύ των χαρακτηριστικών σκληρότητας και της συναισθηματικότητας. Η σχέση μεταξύ ΑΣ και ΣΝ υποδηλώνει ότι όσο ψηλότερες αντικοινωνικές και παραβατικές συμπεριφορές υπάρχουν, τόσο χαμηλότερες ικανότητες αναγνώρισης, διαχείρισης και επικοινωνίας των συναισθημάτων διατίθενται. Η προαναφερόμενη σχέση μεταξύ χαρακτηριστικών σκληρότητας και συναισθηματικότητας σημαίνει ότι όσο πιο πολλά χαρακτηριστικά σκληρότητας παρουσιάζονται τόσο χαμηλότερη ενσυναίσθηση και συναισθηματικότητα υπάρχει. Οι εφαρμογές των εν λόγω ευρημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε δημιουργία νέων θεραπευτικών παρεμβάσεων βασισμένων στην αύξηση της ΣΝ, ενώ ερευνητικά δίνει το έναυσμα για περαιτέρω μελέτη των προαναφερόμενων μεταβλητών σε κλινικό δείγμα.

Είναι πλέον καλά τεκμηριωμένο ότι το δημόσιο στίγμα έχει επιβλαβείς επιδράσεις στη ζωή των ανθρώπων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές όπως η σχιζοφρένεια. Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι να ερευνήσει τα επίπεδα στίγματος των Κύπριων φοιτητών από ορισμένους κλάδους σχετικούς με την ψυχική υγεία όπως ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, έναντι φοιτητών άλλων κλάδων οι οποίοι δεν σχετίζονται με το πεδίο της ψυχικής υγείας, όσον αφορά τη διαταραχή της σχιζοφρένειας. Παράλληλα, εξετάζεται το κατά πόσο η εξοικείωση/επαφή και η εκπαίδευση επηρεάζουν τελικά τις στιγματιστικές στάσεις των εκάστοτε Κύπριων φοιτητών. Χρησιμοποιήθηκε τυχαία δειγματοληψία από διάφορα πανεπιστήμια της ελεύθερης Κύπρου. Οι συμμετέχοντες ήταν συνολικά 152 προπτυχιακοί φοιτητές από διάφορους κλάδους ψυχικής υγείας και μη. Για την συλλογή δεδομένων χρησιμοποιήθηκε αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο κοινωνικό-δημογραφικών στοιχείων, το σενάριο ψυχικής ασθένειας για αναγνώριση του ατόμου με συμπτώματα σχιζοφρένειας, η κλίμακα ΟΜΙ για την μέτρηση των επιπέδων στίγματος και η κλίμακα ΒΑΕ για την μέτρηση του βαθμού εξοικείωσης. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει διαφορά (p<0.05) όσον αφορά τον παράγοντα του κοινωνικού περιορισμού, ανάμεσα στους φοιτητές ψυχικής υγείας και μη. Ωστόσο, δεν διαφάνηκαν άλλες στατιστικά σημαντικές διαφορές στη σύγκριση των δύο ομάδων φοιτητών σχετικά με τις στάσεις τους απέναντι στη διαταραχή της σχιζοφρένειας, στα ευρήματα της παρούσας μελέτης. Συμπερασματικά, τονίζεται η ανάγκη ανάπτυξης συχνών, στοχευμένων και εποικοδομητικών προγραμμάτων ενάντια στον στιγματισμό της διαταραχή της σχιζοφρένειας για όλους τους κλάδους σπουδών, για να μειωθεί όσο γίνεται, το στίγμα και η κοινωνική απομόνωση των ατόμων αυτών και να προωθηθεί η στήριξη, η αποκατάσταση και η ενσωμάτωση τους στη κοινότητα.