Ελένη Αγγελίνα Δούκαινα, μεταξύ Ιστορίας και Λογοτεχνίας

Με αυτή τη διπλωματική εργασία θα προσπαθήσω να προσεγγίσω μια πριγκίπισσα στο μεσαίωνα που κατάγονταν από την Ήπειρο και μάλιστα από τη δική μου την πατρίδα την Άρτα, που βρέθηκε μέσω του γάμου της σε μια περιοχή, αυτή της Νότιας Ιταλίας, ως σύζυγος και μητέρα των παιδιών του Μαμφρέδου Χοχενστάουφεν. Μια ισχυρή προσωπικότητα ο σύζυγός της, που σημάδεψε την ιστορία της περιοχής από την ολοένα και κλιμακούμενη αντιπαράθεση για κυριαρχία και εξουσία στην περιοχή μεταξύ της Γερμανικής και Γαλλικής παρουσίας στην περιοχή, όπου εκφράζονταν μέσα από τις συγκρούσεις μεταξύ των Ανζού και των Χοχενστάουφεν που προσπαθούσαν με πολεμικές αναμετρήσεις, ή ακόμη και θρησκευτικών μέσων, (π.χ. αφορισμών) αναλόγως σε ποια πλευρά βρισκόταν οι εκπρόσωποι της θρησκευτικής εξουσίας να αφανίσουν τον «αντίπαλό τους».
Το ζήτημα που προκύπτει μέσα σ΄αυτές τις σκοτεινές εποχές είναι κατά πόσο είναι κατανοητές αυτές οι συγκρούσεις μιας και πρόκειται για ζητήματα εξουσίας και κυριαρχίας και όχι από αλλόθρησκους αλλά ομόθρησκους όπως και τα ζητήματα θρησκευτικής επικράτησης. Έτσι δηλαδή και στην ιστορία της Ελένης Αγγελίνας Δούκαινας δεν ήταν εύκολο να διαχωριστεί η προσωπική της ιστορία από την ιστορία του τόπου που ξεκίνησε και στον τόπο που κατέληξε. Όπως επίσης δεν είναι εύκολο κι ακόμη περισσότερο για μια γυναίκα εκείνης της εποχής έστω και με κάποια ιδιότητα όπως αυτής της πριγκίπισσας να βρούμε περισσότερα στοιχεία από αυτά που συνοδεύουν ένα προικοσύμφωνο, την έκβαση μιας μάχης όπως και την τύχη μιας γενιάς από τον σύζυγο φυσικά μιας και αυτή, η νόμιμη σύζυγος ήταν που θα έδινε και την συνέχεια, το νόμιμο διάδοχο στη γενιά του συζύγου.
Για την Ελένη Αγγελίνα Δούκαινα, τα ιστορικά στοιχεία που έχουμε, είναι ελάχιστα. Πρόκειται για μια προσωπικότητα που γεννήθηκε μέσα στο μεσαίωνα και πέθανε σ΄ αυτόν με μια προσωπική ιστορία που θα χαρακτηρίζονταν τουλάχιστον τραγική, με τη σημερινή θέα προς τα πίσω. Όμως δε σημαίνει πως δεν άφησε και κάποιους καλλιτέχνες της μεταγενέστερης εποχής τουλάχιστον, ασυγκίνητους σε σχέση βεβαίως και πάλι με την τραγική τύχη του συζύγου της Μαμφρέδου Χοχενστάουφεν που ήταν από τους τελευταίους Γερμανούς βασιλιάδες στη Νότιο Ιταλία μετά από την ισχυρή κυριαρχία του πατέρα του Φρειδερίκου Χοχενστάουφεν.
Επειδή η ιστορία δεν δίνει πάντοτε τα στοιχεία που θα θέλαμε, η τέχνη έρχεται να τα αποκαταστήσει, είτε μέσω της ζωγραφικής, είτε μέσω της λογοτεχνίας της ποίησης και του θεάτρου. Η τέχνη και η λογοτεχνία σώζει και διασώζει πολλές φορές. Έτσι και στην περίπτωση της Ελένης νομίζω πως η τέχνη θα την βγάλει από την σιωπή της που η εποχή την καταδίκασε μαζί με την σκληρή της τύχη.