Law (PhD) / Δίκαιο (PhD)

Το φαινόμενο του εκφοβισμού ανηλίκων έχει συγκεντρώσει τα βλέμματα της επιστημονικής κοινότητας, της ποινικής δικαιοσύνης, των εγκληματολόγων ερευνητών και της πολιτείας γενικότερα τα τελευταία χρόνια. Η παρούσα διατριβή στοχεύει να εξετάσει το φαινόμενο του εκφοβισμού ανηλίκων από ποινική και εγκληματολογική σκοπιά, με ιδιαίτερη έμφαση στο νομικό πλαίσιο στην Κύπρο. Η διατριβή χρησιμοποιεί ένα συγκριτικό ερευνητικό σχέδιο, στο οποίο συγκρίνονται οι νόμοι και οι πρακτικές που ακολουθούνται και σχετίζονται με τον εκφοβισμό ανηλίκων στην Κύπρο σε συνάρτησή με αυτές των άλλων χωρών που επιλέχθηκαν. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, η μελέτη συνδυάζει την βιβλιογραφική ανασκόπηση που αφορά στο θέμα του εκφοβισμού σε συνδυασμό με τη συγκριτική έρευνα μεταξύ του Κυπριακού δικαίου και των ξένων νομικών συστημάτων. Εξετάζοντας τα νομικά πλαίσια και τις προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του εκφοβισμού σε διάφορες χώρες, αυτή η μελέτη στοχεύει στον εντοπισμό βέλτιστων πρακτικών και πιθανών λύσεων για την αντιμετώπιση αυτού του πολύπλοκου και πολύπλευρου προβλήματος. Η διατριβή εμβαθύνει στον περίπλοκο τομέα του εκφοβισμού ως κοινωνικού φαινομένου και ως ποινικού αδικήματος στο νομικό πλαίσιο της Κύπρου. Συγκεκριμένα, στοχεύει στην εις βάθος μελέτη και ανάλυση της υφιστάμενης Κυπριακής Νομοθεσίας σχετικά με τον Εκφοβισμό και τον εντοπισμό πιθανών κενών και ελλείψεων μέσα από μια ολοκληρωμένη ανάλυση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ποινικές και συγκριτικές τεχνικές ανάλυσης και παράθεσης γεγονότων. Αναλύοντας σχολαστικά τις νομικές διατάξεις, εξετάζοντας τις εγκληματολογικές πτυχές και αντιπαραβάλλοντάς τες με ξένα Νομικά Συστήματα, η παρούσα έρευνα επιχειρεί να ευαισθητοποιήσει και να συμβάλει στην ενίσχυση του Νομικού μηχανισμού που αφορά τον εκφοβισμό. Η διατριβή σκόπιμα επιλέγει να ασχοληθεί με τον Εκφοβισμό που αφορά στην ηλικιακή ομάδα των ανηλίκων λόγω της ευρύτητας του θέματος . Ο Εκφοβισμός από μόνος του ως ορισμός αλλά και ως κοινωνικό φαινόμενο έχει μια ευρεία έννοια η οποία εμπερικλείει πολλές ηλικιακές ομάδες, κοινωνικά στρώματα και άλλους επιμέρους παράγοντες και γι’ αυτό τον λόγο δεν θα ήταν δυνατόν σε μία και μόνο διατριβή να περιληφθούν όλοι οι παράμετροι και οι ηλικιακές ομάδες που τον συνθέτουν. Ο Εκφοβισμός είναι ένα διάχυτο πρόβλημα που επηρεάζει παιδιά και εφήβους σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο. Χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη, σκόπιμη επιθετική συμπεριφορά που απευθύνεται σε συγκεκριμένο άτομο ή ομάδα ατόμων. Ο εκφοβισμός μπορεί να λάβει πολλές μορφές, συμπεριλαμβανομένου του σωματικού, λεκτικού και διαδικτυακού εκφοβισμού, και μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες τόσο για το θύμα όσο και για τον δράστη. Τα θύματα εκφοβισμού μπορεί να υποστούν σωματικούς τραυματισμούς, καθώς και ψυχολογική και συναισθηματική βλάβη. Επίσης μπορεί να υποφέρουν από χαμηλή αυτοεκτίμηση, κατάθλιψη και άγχος και μπορεί να είναι πιο εύκολο να συμμετάσχουν σε επικίνδυνες συνήθεις όπως για παράδειγμα την χρήση ουσιών. Οι εκφοβιστές, από την άλλη πλευρά, μπορεί να είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε εγκληματική συμπεριφορά και να αντιμετωπίσουν προβλήματα με το νόμο στο μέλλον. Δεδομένων των σοβαρών συνεπειών του εκφοβισμού, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε πώς αντιμετωπίζεται από το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης. Στην Κύπρο, το έγκλημα του εκφοβισμού ανηλίκων δεν αντιμετωπίζεται άμεσα μέσω κάποιου εξειδικευμένου Νόμου αλλά έμμεσα μέσω άλλων ποινικών αδικημάτων που συγκαταλέγουν εκφοβιστικές συμπεριφορές. Στο σύνολο της διατριβής αναλύεται διεξοδικά ο κάθε Νόμος που μπορεί να παρέχει προστασία από εκφοβιστικές συμπεριφορές στην Κύπρο και εντοπίζονται κενά στον βαθμό προστασίας που μπορεί να παρέχει το Νομοθετικό σύστημα. Σημαντική παράμετρος της διατριβής αφορά στην ανάλυση του υπό ψήφιση Νόμου κατά εκφοβιστικών συμπεριφορών στην Κύπρο που αφορά αποκλειστικά στους ανηλίκους. Ο εν λόγω Νόμος αντιπαραβάλλεται με αυτούς που ισχύουν σε άλλες δικαιοδοσίες και εντοπίζονται πιθανά κενά και προτείνονται Νομοθετικές προτάσεις με βέλτιστες πρακτικές από την εκάστοτε χώρα. Ακολουθώντας πιστά το μεθοδολογικό πλάνο, η διατριβή καταλήγει μεταξύ άλλων στο συμπέρασμα της άμεσης ανάγκης για ανέγερση υποδομών κατάλληλων για αναμόρφωση και επιμόρφωση ανηλίκων αλλά και κατάλληλων εγκαταστάσεων για διεξαγωγή Δικαστικών διαδικασιών. Το συγκεκριμένο ζήτημα καταλήγουμε ότι είναι τόσο αυξημένης σοβαρότητας που αν δεν επιλυθεί πρώτιστα, θέτει σε κίνδυνο ολόκληρο το Νομοθετικό σύστημα δικαιοσύνης ανηλίκων και συνεπακόλουθα μειώνει δραματικά την προστασία που παρέχει η Κύπρος σε περιπτώσεις εκφοβιστικών συμπεριφορών. Επιπλέον, ελλείψεις εντοπίζονται στην Πειθαρχική, στην Νομοθετική και στην Δικαστική αντιμετώπιση του εκφοβισμού που αν και όχι τόσο εκτεταμένες δύναται να επηρεάζουν την προστασία του Νομοθετικού συστήματος. Με την κριτική και τις εισηγήσεις που παραθέτονται δίνεται η δυνατότητα εκτός από χρήσιμα συμπεράσματα να χρησιμοποιηθούν και ως προτάσεις για ουσιαστική βελτίωση των κενών και των αναγκών που εντοπίζονται. Η καινοτομία της παρούσας έρευνας χαρακτηρίζεται και από τις συγκεκριμένες προτάσεις που κατατίθενται στην διατριβή συμπεριλαμβάνοντας τις βέλτιστες πρακτικές που εντοπίστηκαν από την κάθε χώρα και χρησιμοποιήθηκαν για να αυξήσουν τον βαθμό προστασίας από εκφοβιστικές συμπεριφορές. Η διατριβή όμως δεν αρκείται στο να αναφέρει απλά αυτές τις πρακτικές αλλά στο να προτείνει συγκεκριμένες τροποποιήσεις και εισαγωγές νέων Νομοθεσιών που να ανταποκρίνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες της Κυπριακής κοινωνίας. Επίσης παρουσιάζει συγκεκριμένες προτάσεις για ανέγερση υποδομών που θα βοηθήσουν στην προστασία από εκφοβιστικές συμπεριφορές αλλά και προτείνει συγκεκριμένες πρόνοιες που πρέπει να πληρούν, όπως για παράδειγμα τον τρόπο λειτουργίας, το εξειδικευμένο προσωπικό που πρέπει να κατέχουν αλλά και τα αποτελέσματα που πρέπει να επιτυγχάνουν. Τέλος η διατριβή προτείνει ποινές και διαδικασίες που αφορούν στην καταλληλότερη απονομή της δικαιοσύνης, στην λιγότερο επαχθή διαδικασία και στην επιμόρφωση των ανηλίκων. Η διατριβή παρά τον καθορισμό της θεματολογίας της αυστηρά στην ποινική και εγκληματολογική υφή του εκφοβισμού ανηλίκων, δεν παραγνωρίζει σε κανένα σημείο της ότι οι ανήλικοι είναι μια ιδιαίτερη ηλικιακή ομάδα που θα πρέπει να αποφεύγεται στον βαθμό του δυνατού η εμπλοκή της με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης και συνεπακόλουθα στις ποινές που μπορεί αυτό να επιφέρει.