Career Guidance and Counseling (Μ.Α.) / Επαγγελματικός Προσανατολισμός και Συμβουλευτική (M.A.)

Η σημασία της αποτελεσματικής υποστήριξης των ανθρώπων σε μετακίνηση στην αγορά εργασίας είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Ενώ προηγούμενα διεθνή ερευνητικά εγχειρήματα έχουν εμβαθύνει στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και στο ρόλο της επαγγελματικής συμβουλευτικής στην ενσωμάτωση του εργατικού δυναμικού τους, εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη ποιοτικών ερευνών στο ελληνικό πλαίσιο, το οποίο απορροφά τους κραδασμούς της μεταναστευτικής κρίσης. Η παρούσα μελέτη έχει στόχο τη διερεύνηση των εμπειριών των εργασιακών συμβούλων που εργάζονται με πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα. Χρησιμοποιώντας ποιοτική μεθοδολογία και αξιοποιώντας τη θεματική ανάλυση, διεξάγεται μια εις βάθος διερεύνηση των εμπειριών, των στρατηγικών και των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν δέκα εργασιακοί σύμβουλοι (n=10). Από την ανάλυση προέκυψαν τρεις θεματικές ενότητες, που αναδεικνύουν μεταξύ των άλλων την σημασία μιας στέρεης συμβουλευτικής σχέσης, την ποικιλομορφία των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν και τη θετική αυτοαξιολόγηση της επάρκειάς τους. Αυτή η έρευνα συνεισφέρει πολύτιμες γνώσεις στον ευρύτερο διάλογο για την υποστήριξη των προσφύγων και την ένταξη τους στο εργατικό δυναμικό της ελληνικής αγοράς εργασίας.

Η σύγχρονη αγορά εργασίας έχει πλέον χαρακτήρα ρευστό και απρόβλεπτο,με τους νέους ανθρώπους να δυσκολεύονται να διαχειριστούν την είσοδό τους στον επαγγελματικό χώρο. Η παρούσα έρευνα εξετάζει την εμπειρία της μετάβασης αναδυόμενων ενηλίκων από την τριτοβάθμια εκπαίδευση στην αγορά εργασίας, οι οποίοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες εύρεσης εργασίας. Ακόμα, διερευνά τους κοινωνικούς και ατομικούς παράγοντες που διευκόλυναν την μετάβαση και αναδεικνύει τις ανάγκες των νέων για επαγγελματική συμβουλευτική. Πραγματοποιήθηκαν 16 συνεντεύξεις, οι οποίες μαγνητοφωνήθηκαν και απομαγνητοφωνήθηκαν. Από την θεματική ανάλυση προέκυψε ότι οι απόφοιτοι/-ες των τμημάτων Βιολογίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πολιτικών Επιστημών και Θεολογίας διερευνούσαν τα επόμενα βήματά τους μετά το πτυχίο και είχαν ανάμεικτα συναισθήματα. Επιπλέον, ανέφεραν ότι η κατάσταση των τεσσάρων επιστημονικών πεδίων είναι άσχημη. Υπογράμμισαν την σημαντική στήριξη της οικογένειας και του κοινωνικού περιβάλλοντος στη διευκόλυνση της μετάβασης. Παράλληλα, ανέφεραν βοηθητικά ατομικά στοιχεία όπως η κοινωνικότητα, η προσαρμοστικότητα κ.α. Τέλος, εξέφρασαν τις απόψεις τους για την επαγγελματική συμβουλευτική και τόνισαν βασικές τους ανάγκες όπως η ενημέρωση για μεταπτυχιακές σπουδές και η βοήθεια στην εύρεση εργασίας.

Στις μέρες μας, οι προκλήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις σχετικά με διαχείριση των εργαζομένων τους αποτελούν δημοφιλές θέμα συζήτησης στους ακαδημαϊκούς και επιχειρηματικούς κύκλους. Έτσι, πολλές επιχειρήσεις επενδύουν στη διαχείριση των ταλέντων τους (Talent Management) με στόχο την ανάπτυξή τους και την αύξηση των κερδών, μέσω της ικανοποίησης των πελατών τους. Για αυτόν τον λόγο, προσπαθούν να εφαρμόζουν συστήματα, τα οποία θα εξυπηρετούν τις ανάγκες τους ως προς την ορθότερη διαχείριση των εργαζομένων τους. Όμως τι είναι η διαχείριση ταλέντων; Με ποιες στρατηγικές εφαρμόζεται στις κυπριακές επιχειρήσεις και ποιοι παράγοντες επηρεάζουν το ποσοστό επιτυχίας τους; Ο σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι απαντήσει στα ανωτέρω ερωτήματα. Για τον σκοπό αυτό, ερωτήθηκαν 30 επαγγελματίες του Ανθρωπίνου Δυναμικού, οι οποίοι κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγιο και, έπειτα, σε συνεντεύξεις. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν από το ερωτηματολόγιο σχετικά με την παραπάνω θεματική αναλύθηκαν ποσοτικά, ενώ των συνεντεύξεων ποιοτικά. Μέσω αυτών, διαφάνηκε πως οι κυπριακές επιχειρήσεις ακολουθούν στρατηγικές διαχείρισης των ταλέντων τους και ακολουθούν μεθόδους ανάλογες με τις ανάγκες και την ηλικία των εργαζομένων τους. Ωστόσο, επισημάνθηκαν σημεία προς βελτίωση υπαρχουσών στρατηγικών και προτάθηκαν νέες.

Η συναισθηματική νοημοσύνη ως εννοιολογική κατασκευή εσωκλείει χαρακτηριστικά και ικανότητες του ατόμου και επιδρά σε διάφορες πτυχές της ζωής του. Εστιάζει στο κατά πόσο μπορεί να αντιληφθεί και να εκφράσει τα συναισθήματά του και του περιγύρου του. Επίσης, η αυτοαποτελεσματικότητα σχετίζεται με την προσωπική πεποίθηση τού καθενός για το αν μπορεί να τα καταφέρει ανεξαρτήτως των εξωτερικών συνθηκών. Η παρούσα εργασία αφορά την συναισθηματική νοημοσύνη ως χαρακτηριστικό και την αυτοαποτελεσματικότητα των γυναικών επιχειρηματιών. Η έρευνα ήταν ποσοτική και αξιοποιήθηκαν δύο ψυχομετρικά εργαλεία, το Trait Emotional Intelligence Questionnaire (TEIQue) στην ελληνική εκδοχή και το Ερωτηματολόγιο Αυτοαποτελεσματικότητας στον Σχεδιασμό Σταδιοδρομίας. Λόγω της πανδημίας του COVID-19 κατασκευάστηκαν δηλώσεις που αφορούσαν την ψυχολογική, κοινωνική και εργασιακή πραγματικότητα. Τα κυριότερα ευρήματα βάσει των ερευνητικών ερωτημάτων είναι τα ακόλουθα: οι δύο μεταβλητές εμφανίζουν συνάφεια, κάποια δημογραφικά στοιχεία επηρεάζουν τις δηλώσεις περί κορωνοϊού, το συνολικό σκορ των μεταβλητών και κάποιες παραμέτρους τους και δεν διαφοροποιούνται ούτε οι γυναίκες μεταξύ τους ούτε τα δύο φύλα, τα οποία απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα. Ολοκληρώνοντας, τονίζεται η σημαντικότητα των μεταβλητών αυτών ως δεξιότητες ζωής, ώστε να είμαστε σε θέση να αντιμετωπίζουμε ό,τι απρόβλεπτο προκύψει είτε στον εργασιακό χώρο είτε στην ζωή.

Στη σημερινή εποχή που η αλλαγή είναι η μόνη και αμετάκλητη σιγουριά και κάθε «πτυχή» της μπορεί από τη μια στιγμή στην άλλη να μεταβληθεί, το οικονομικό, πολιτικό, κοινωνικό, εργασιακό και εκπαιδευτικό τοπίο απαιτούν ετοιμότητα, ανθεκτικότητα και θετική ψυχολογία για μια βιώσιμη ανάπτυξη και ευημερία, προσωπική και παγκόσμια. Σίγουρα ο τομέας στον οποίο μπορεί να «ζυμωθεί» και να αποκτηθεί δια βίου ένα πλέγμα πολύπλευρων δεξιοτήτων είναι η εκπαίδευση μέσω ενός εκπαιδευτικού αποτελεσματικού και προσαρμόσιμου, δεκτικού σε καινοτομίες. Ο σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν να αναδειχτεί ο ρόλος της εκπαιδευτικής καινοτομίας στην ενίσχυση δύο βασικών δεξιοτήτων, της αυτοαποτελεσματικότητας και της επαγγελματικής προσαρμοστικότητας σε δείγμα 206 εκπαιδευτικών, από τους οποίους οι 104 (50,5%) εθελοντικά συμμετείχαν σε καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα. Αξιοποιήθηκαν για τη μέτρηση τους σε ηλεκτρονική μορφή ένα αυτοσχέδιο ερωτηματολόγιο με κοινωνικο-δημογραφικά στοιχεία, το Ερωτηματολόγιο μέτρησης της Αυτοαποτελεσματικότητας των εκπαιδευτικών «Teacher’s Sense of Efficacy Scale», στη σύντομη έκδοση της κλίμακας με 12 προτάσεις (Tsigilis, Koustelios, & Grammatikopoulos, 2010) καθώς και το Ερωτηματολόγιο Επαγγελματικής Προσαρμοστικότητας (CAAS. Savickas & Porfeli, 2012) (προσαρμογή στην ελληνική γλώσσα: Σιδηροπούλου–Δημακάκου Δ., Μικεδάκη Κ., Αργυροπούλου Κ., Καλίρης .Α, (2018). Όσον αφορά στην αυτοαποτελεσματικότητα των εκπαιδευτικών διαπιστώθηκε μεγάλος βαθμός αυτής γενικά και ειδικότερα στη Διδακτική Στρατηγική μεγάλος προς αρκετά μεγάλος, ενώ στη Διαχείριση της τάξης και στην Κινητοποίηση των μαθητών μεγάλος βαθμός. Αντίστοιχα, η επαγγελματική προσαρμοστικότητα των εκπαιδευτικών ήταν αναπτυγμένη σε πολύ έντονο βαθμό και ειδικότερα στο Ενδιαφέρον για τη σταδιοδρομία ελάχιστα λιγότερο προς πολύ έντονα, στον Έλεγχο πάρα πολύ έντονα, στην Περιέργεια πολύ έντονα και στην Αυτοπεποίθηση λίγο περισσότερο από πολύ έντονα. Επίσης όσον αφορά στη διερεύνηση και συσχέτιση των 2 κλιμάκων με τα κοινωνικο δημογραφικά στοιχεία, στατιστικά σημαντικές διαφορές εντοπίστηκαν στην ηλικία, στην οικογενειακή κατάσταση, στα χρόνια προϋπηρεσίας και στη σχέση εργασίας με την Αυτοαποτελεσματικότητα. Στην Επαγγελματική προσαρμοστικότητα βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές στον παράγοντα «ανώτερες σπουδές». Μέσω της διερεύνησης των 2 soft skills μεταξύ τους φάνηκε η θετική συσχέτιση και πιθανόν αλληλεπίδραση των δυο soft skills στην κοινότητα των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και το κυριότερο συμπέρασμα –αποτελεί και το πιο ενδιαφέρον εύρημα- ήταν ότι όσοι εκπαιδευτικοί είχαν εμπλακεί εθελούσια σε καινοτόμο πρόγραμμα ή δράση εμφανίστηκαν να έχουν και υψηλότερα επίπεδα αυτοαποτελεσματικότητας και επαγγελματικής προσαρμοστικότητας έναντι συναδέλφων τους που δε συμμετείχαν.