International Commercial Law (LLM) / Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο (LLM)

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην προστασία της ελεύθερης κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, διαμορφώνοντας ένα σημαντικό νομολογιακό κεκτημένο που ερμηνεύει και εξειδικεύει τη λειτουργία του άρθρου 34 της Συνθήκης για την λειτουργεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) με έμφαση στα μέτρα ισοδυνάμου αποτελέσματος με ποσοτικούς περιορισμούς στις εισαγωγές. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να χωριστεί σε τέσσερεις βασικές περιόδους, ο οποίες αναλύονται διεξοδικά στα επιμέρους μέρη της παρούσας μελέτης. Στο πρώτο μέρος εξετάζεται η απόφαση Dassonville. Αυτή αποτελεί το σημείο εκκίνησης, παρέχοντας έναν ευρύ ορισμό των μέτρων ισοδυνάμου αποτελέσματος προς ποσοτικούς περιορισμούς, ο οποίος επιβεβαιώθηκε και συμπληρώθηκε από τη μεταγενέστερη νομολογία με ελάχιστες παραλλαγές. Αντικείμενο του δεύτερου μέρος αποτελεί η απόφαση Cassis de Dijon, η οποία καθιέρωσε τις θεμελιώδεις αρχές της αμοιβαίας αναγνώρισης και των επιτακτικών αναγκών. Στο τρίτο μέρος παρουσιάζεται η μεταστροφή της νομολογίας με τον περιορισμό του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 34 ΣΛΕΕ στην απόφαση Keck και Mithouard. Στο τέταρτο μέρος γίνεται αναφορά στις αποφάσεις «Trailers» και «Mickelson» με τις οποίες καθιερώθηκε το κριτήριο της πρόσβασης στην αγορά. Τέλος, η μελέτη ολοκληρώνεται με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 36 ΣΛΕΕ, οι οποίες επιτρέπουν συγκεκριμένους περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων με την τήρηση αυστηρών προϋποθέσεων.

Η παρούσα μελέτη εξετάζει το νομικό πλαίσιο των γενικών όρων συναλλαγών και τη σχέση τους με την καταχρηστικότητα, εστιάζοντας στην προστασία των καταναλωτών τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αναλύει τη νομική βάση που διέπει τις τυποποιημένες συμβάσεις και τη σημασία των δικαστικών ερμηνειών στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού καθεστώτος προστασίας. Παράλληλα, επισημαίνει τα προβλήματα εφαρμογής της νομοθεσίας, όπως η ανισορροπία πληροφόρησης, η πολυπλοκότητα των δικαστικών διαδικασιών και η ανάγκη για ενισχυμένους μηχανισμούς επιβολής. Η έρευνα αναδεικνύει τον ρόλο της ΕΕ στην εναρμόνιση των κανόνων και εξετάζει τις προκλήσεις που προκύπτουν από τον ψηφιακό μετασχηματισμό των συναλλαγών. Τέλος, προτείνει βελτιώσεις μέσω της ενίσχυσης της ρυθμιστικής εποπτείας, της εναλλακτικής επίλυσης διαφορών και της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών, προκειμένου να διασφαλιστεί ένα δίκαιο και αποτελεσματικό σύστημα προστασίας στις συναλλαγές.

Η εναλλακτική επίλυση διαφορών συνιστά ένα σύγχρονο και ευέλικτο εργαλείο για την αντιμετώπιση συγκρούσεων καταναλωτικού χαρακτήρα, προσφέροντας λύσεις εκτός του παραδοσιακού δικαστικού συστήματος. Δεδομένης της εμβέλειας που διακατέχει το ζήτημα αυτό στις σχέσεις μεταξύ καταναλωτών και εμπόρων ο γενικός σκοπός της έρευνας επικεντρώνεται στην εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των φορέων που άπτονται αντίστοιχων πρακτικών, εμβαθύνοντας στην ανάλυση της ικανότητάς τους να διασφαλίζουν την ισορροπία συμφερόντων μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και να προάγουν τη δίκαιη, ταχεία και οικονομικά αποδοτική επίλυση διαφορών. Στο πλαίσιο αυτό, η έρευνα εξετάζει πρωτίστως δύο βασικά επιμέρους ζητήματα. Αρχικά, επικεντρώνεται στη συστηματική και λεπτομερή καταγραφή του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου που διέπει την μέθοδο, εντός της ελληνικής έννομης τάξης, ενώ στην συνέχεια δίνεται έμφαση στις αναμενόμενες τροποποιήσεις του θεσμικού πλαισίου, με στόχο την αξιολόγηση των επιπτώσεών τους στην εσωτερική αγορά. Η διεξοδική παράθεση και ερμηνεία αυτών των παραγόντων, σε συνδυασμό με την κριτική αξιολόγηση των εφαρμοζόμενων πρακτικών, συμβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση των δυνατοτήτων διαμόρφωσης βέλτιστων προσεγγίσεων, καθιστώντας εφικτή την ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων που θα ανταποκρίνονται στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Με αφορμή την ανωτέρω προσέγγιση, εκδηλώνονται εποικοδομητικά πορίσματα αναφορικά με τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των μηχανισμών εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των εμπόρων σε αυτές τις διαδικασίες, καθώς και τη συμβολή τους στη διαμόρφωση ενός πιο σταθερού και διαφανούς οικονομικού περιβάλλοντος.

Η παρούσα εργασία πραγματεύεται τα νομικά ζητήματα, που άπτονται της ενσωμάτωσης των παραγόντων ESG, ως μέσου επίτευξης του στόχου της βιώσιμης ανάπτυξης, στην εταιρική πραγματικότητα και αξιολογεί τις συνέπειες των αλλαγών, που επήλθαν και κατά πόσον επιτυγχάνουν τον επιδιωκόμενο στόχο. Έτσι, παρουσιάζει τις πραγματοποιηθείσες αλλαγές, τους γενικότερους λόγους που τις επέβαλλαν, τον τρόπο που εισήχθησαν και τις σύγχρονες υποχρεώσεις συμμόρφωσης των εταιρειών, ως προς το εταιρικό δίκαιο και το δίκαιο της κεφαλαιαγοράς, μέσω της βιβλιογραφικής επισκόπησης και της νομικής ανάλυσης. Από την ανάλυση των ανωτέρω, προκύπτει αφενός, ότι η εταιρική και επενδυτική φιλοσοφία αλλάζουν σταδιακά, επιδιώκοντας πλέον βιώσιμο κέρδος, ήτοι κέρδος που προάγει την προστασία του περιβάλλοντος, της κοινωνίας και τη δίκαιη εταιρική διακυβέρνηση και αφετέρου, ότι οι σύγχρονες εταιρικές υποχρεώσεις συμμόρφωσης, σκοπεύουν στην επίτευξη βιωσιμότητας των εταιρειών και των προϊόντων τους και στην εξασφάλιση διαφάνειας σχετικά με αυτή για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Τέλος, αξιολογήθηκε ότι ενώ οι αλλαγές κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση, η αποτελεσματικότητά τους κρίνεται ανεπαρκής, ώστε πρέπει να ληφθούν μέτρα βελτίωσης.

Κύριος σκοπός της παρούσας μεταπτυχιακή διατριβής είναι η κατανόηση της νομική θέσης των νέων παιχτών της αγοράς, των Prosumers, στα πλαίσια του ευρωπαϊκού δικαίου προστασίας καταναλωτών. Το ερώτημα που θα απαντηθεί είναι αν τελικά αυτά τα πρόσωπα είναι εμπορευόμενοι ή καταναλωτές όταν δραστηριοποιούνται στο ενωσιακό δίκαιο καταναλωτή, αν είναι επαρκή τα χαρακτηριστικά των δύο ορισμών όπως διατυπώνονται στη δευτερογενή νομοθεσία συναρτήσει της ερμηνείας τους από το ΔΕΕ, ώστε να ξεχωρίσουμε πότε το φυσικό πρόσωπο από καταναλωτής γίνεται εμπορευόμενος. Στο κυρίως μέρος της διατριβής γίνεται μια ανάλυση των ορισμών ‘καταναλωτή’ και ‘εμπορευόμενου’ βάση των οδηγιών και της νομολογίας του ΔΕΕ, με το σκεπτικό ότι αν υπάγονται σε μία από τις δύο κατηγορίες που ήδη αναγνωρίζονται στο υπάρχον δίκαιο προστασίας καταναλωτών, τότε αυτό κρίνεται επαρκές. Μπορεί όλοι οι prosumers να καλύπτονται από τον ένα ή τον άλλο ορισμό ή κάποιες κατηγορίες prosumers να καλύπτονται από την νομική προστασία του ενός και άλλες κατηγορίες από του άλλου ορισμού. Ακολούθως απαντάται το ερώτημα αν είναι καταναλωτές ή εμπορευόμενοι. Τέλος αναφέρονται κάποιοι κίνδυνοι ή προβλήματα που εντοπίζονται στη δραστηριότητα του ερευνώμενου υποκειμένου και με αναφορά σε ειδική υπάρχουσα ενωσιακή νομοθεσία.